یکی از بیماری های چشمی که در آن پلک بالایی شل و افتاده می شود، بیماری پتوز چشم است. دلایل متعددی باعث بروز این بیماری می شود و علائم آن می تواند در یک پلک یا هر دو پلک عارض شوند. به طوری که افراد مبتلا به بیماری پتوز چشم ممکن است با چندین بیماری چشمی همزمان درگیر باشند. رایج ترین روش برای درمان پتوز چشم، انجام عمل جراحی است. در برخی موارد نیز نیاز به عمل جراحی وجود ندارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی عمل پتوز چشم و همچنین مزایای این عمل جراحی و اقدامات بعد از آن بپردازیم. برای دریافت اطلاعات بیشتر پیرامون بیماری پتوز چشم تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
بیماری پتوز چشم چیست؟
پتوز چشم به معنی افتادگی پلک بالایی است که در دو حالت یک طرفه یا دو طرفه مشاهده می شود. پتوز چشم بسته به علائمی که دارد ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشد که برای هر کدام از آن ها روش درمان مناسبی در نظر گرفته می شود. پیشرفت علم و دانش چشم پزشکی و جراحی پلاستیک، درمان پتوز چشم را آسان تر کرده است و بیماران با مراجعه به متخصص چشم و جراح پلاستیک می توانند مشکلات ناشی از این بیماری را رفع کنند. پتوز چشم علاوه بر علائم ظاهری که در چشم ها و پلک ها ایجاد می کنند، در برخی موارد، به دلیل باز نشدن کافی پلک ها، میدان دید را به شدت کاهش می دهند.
انواع پتوز چشم
افراد مبتلا به بیماری پتوز چشم، بر مبنای علت و نحوه ابتلا به این بیماری در دو گروه اصلی دسته بندی می شوند. شناخت علت پتوز چشم می تواند مسیر درمانی آن را مشخص کند. عمل پتوز چشم یکی از رایج ترین روش های درمانی افتادگی پلک بالا است که در شرایط حادتر از آن استفاده می کنند. در ادامه به بررسی انواع پتوز چشم می پردازیم.
پتوز چشم مادرزادی
از نادرترین نوع بیماری پتوز چشم می توان به نوع مادرزادی آن اشاره داشت. برخی از نوزادان از همان بدو تولد با عارضه افتادگی پلک بالا درگیر می شوند که ممکن است خطرات جدی برای بینایی و همچنین گستره دید آن ها داشته باشد. از این رو، درمان پتوز چشم در کودکان بایستی در سریع زمان ممکن انجام شود.
پتوز چشم اکتسابی
رایج ترین نوع افتادگی پلک بالا، پتوز چشم اکتسابی است که بیمار اغلب در بزرگسالی با آن مواجه می شود. پتوز چشم اکتسابی دارای انواع متعددی است؛ عبارتند از:
- پتوز میوژنیک: ناشی از بیماری هایی مانند میاستنی گراویس، میوپاتی مادرزادی و دیستروفی میوتونیک است که در عضله لواتور اختلال ایجاد می شود.
- پتوز آپونوروتیک: ناشی از افزایش سن و غلبه شدن نیروی گرانش زمین بر عضله ضعیف شده لواتور است.
- پتوز مکانیکی: ناشی از بیماری هایی همچون پرولاپس چربی دور چشم و تومورهای پلکی است که ماهیچه پلک بالا قادر به بالا نگه داشتن پلک نخواهد بود.
- پتوز عصبی: ناشی از تضعیف سیستم عصبی مرکزی بدن است.
- پتوز تروماتیک: ناشی از وارد شدن ضربه ها و جراحت های ناگهانی طی حوادثی مختلف همچون تصادف است.
خطرات پتوز چشم در کودکان
کودکانی که با بیماری پتوز چشم به دنیا می آیند، می توانند علائم خفیف تا شدیدی داشته باشند. کودکان دارای علائم متوسط تا شدید به درمان فوری نیاز دارند و در برخی موارد تحت عمل پتوز چشم قرار می گیرند؛ زیرا که پتوز چشم هرگز با گذر زمان بهبود پیدا نمی کند، بلکه مشکلات و خطرات جدی تری به دنبال خواهد داشت. از جمله خطرات پتوز چشم در کودکان عبارتند از:
- آمبلیوپی یا همان تنبلی چشم
- مسدود شدن مسیر بینایی به دلیل افتادگی شدید پلک بالا
- بروز بیماری آستیگماتیسم چشمی و داشتن تاری دید به دنبال آن
- انحراف چشم
- بروز تومورهای پلکی
- بروز اختلال های عصبی و بیماری های عضلانی چشم
نحوه تشخیص بیماری پتوز چشم
علامت مهم افتادگی پلک بالا می تواند دلیل روشنی برای مراجعه به چشم پزشک باشد. معاینات اولیه که توسط چشم پزشک در مطب انجام می شوند بسیار حائز اهمیت هستند و در تشخیص میزان شدت بیماری پتوز چشم دخالت دارند. ابتدا تست بینایی سنجی نسبت به سن بیمار گرفته می شود. این تست به دو طریق چارت معمولی یا اسلیت لمپ قابل انجام است. نتایج به دست آمده از این معاینات می تواند تاثیر مستقیمی در تعیین روش درمان پتوز چشم داشته باشد. در برخی موارد، برای علت شناسی این بیماری، انجام آزمایش خون نیز ضروری است. از دیگر روش های تشخیصی عبارتند از:
- عکس برداری برای بررسی ساختار اطراف چشم
- انجام تست تنسیلون برای بررسی قدرت و توانایی عضله های چشم
روش های درمان پتوز چشم
بسته به نتایج معاینات چشم پزشکی، مناسب ترین روش درمانی برای بیماری پتوز چشم در کودکان و بزرگسالان در نظر گرفته می شود. پتوز چشم با درجه خفیف تر نیاز به فرآیندهای درمانی تخصصی ندارد. در این بخش از مطلب به بررسی انواع روش های اصلاح بدون جراحی پتوز چشم برای درجه های متوسط بیماری می پردازیم.
درمان پتوز چشم با عینک
برای درمان پتوز چشم عینک های مخصوصی طراحی شده اند. این عینک ها دارای پایه هایی هستند که به پلک بالایی متصل می شوند و پلک توسط این پایه ها نگه داشته می شود. این پایه ها در دو نوع تنظیم کننده و تقویت کننده هستند که نوع تقویت کننده آن را می توان روی هر نوع عینک طبی نصب کرد.
درمان پتوز چشم با لیزر
استفاده از لیزر یکی از روش های عمل پتوز چشم با بروز خونریزی بسیار کمتر است. در این روش درمانی، برش به کمک پرتوهای پرانرژی لیزر ایجاد می شود و نسبت به جراحی باز پتوز چشم، درد و عوارض کمتری به همراه دارد. دلیل خونریزی کمتر درمان پتوز چشم با لیزر، بسته شدن رگ های خونی با استفاده از اشعه لیزر عنوان شده است.
نحوه عمل پتوز چشم
انجام عمل جراحی به عنوان بهترین، مهم ترین و تاثیرگذارترین روش درمان پتوز چشم در درجه شدیدتر شناخته می شود. این جراحی تحت بی حسی موضعی انجام می شود و در برخی مواقع عمل پتوز چشم به همراه جراحی بلفاروپلاستی به منظور برداشتن چربی های اضافی خواهد بود. در جراحی پتوز چشم، برش کوچکی در پلک بالایی ایجاد می کنند، سپس تاندون های عضله پلک بالا را با استفاده از وسیله کوچکی به طرف بالا می کشند. در بیشتر موارد، جراح از بیمار می خواهد پلک خود را در حد توان بالا نگه دارد و چنانچه بیمار کودک باشد یا توان بالا نگه داشتن پلک را نداشته باشد، از آتل استفاده می کنند. تحت هر شرایطی، نتیجه جراحی، بالا بردن پلک فوقانی و اصلاح وضعیت آن خواهد بود.
مراقبت های بعد از عمل پتوز چشم
پس از پایان جراحی، نکاتی تحت عنوان مراقبت های بعد از جراحی پتوز چشم، به بیمار شرح داده می شود. بیمار بایستی در انجام این نکات مهم، دقت کافی داشته باشد. در این صورت، عوارض احتمالی بعد از جراحی نیز به میزان بسیار زیادی کاهش پیدا می کند. در ادامه اشاره کوتاهی به مراقبت های بعد از عمل پتوز چشم خواهیم داشت.
- نگه داشتن سر بالاتر از قفسه سینه
- استفاده از کمپرس های سرد برای کاستن تورم ناشی از جراحی
- مصرف تمامی داروها، قطره ها پمادهای تجویز شده توسط پزشک متخصص
- خودداری از مالیدن و تماس دست با چشم
- پیاده روی بسیار سبک 3 روز بعد از جراحی به منظور گردش جریان خون و بهبود سریع تر
- خودداری از بلند کردن اجسام سنگین و انجام فعالیت های وزرش تا 2 هفته بعد از جراحی
- خودداری از استفاده از لوازم آرایشی و رفتن به استخر تا 2 هفته بعد از جراحی
عوارض احتمالی ناشی از عمل پتوز چشم
امروزه با وجود ابزارها و تجهیزات پیشرفته، میزان عوارض ناشی از درمان پتوز چشم به کمک جراحی کاهش یافته است. افرادی که کاندیداهای این عمل جراحی هستند بایستی از تجارب و دانش یک پزشک حاذق و متخصص استفاده کنند. این موضوع نیز در کاهش عوارض بعد از جراحی تاثیر می گذارد. با تمامی تفاسیر، هر نوع روش درمانی دارای عوارض احتمالی است و در مورد عمل پتوز چشم نیز صدق می کند. از جمله این عوارض عبارتند از:
- متورم شدن چشم
- خشکی و سفت شدن عضلات چشم
- عفونت
- خونریزی
- کاهش بینایی
- افتادگی مجدد پلک بالا
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق به بررسی بیماری پتوز چشم یا همان افتادگی پلک بالا پرداخته شد. پتوز چشم در دو نوع مادرزادی و اکتسابی است که از روش هایی مانند استفاده از عینک، لیزر و بوتاکس برای درمان آن استفاده می کنند. چنانچه افتادگی پلک مانع از دید طبیعی چشم ها شود، عمل پتوز چشم بهترین گزینه درمانی خواهد بود. دکتر پریسا حمامی متخصص و جراح چشم، دارای فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پلاستیک و ترمیمی چشم و صورت از دانشگاه ایران، تجربه و دانش کافی در زمینه درمان انواع بیماری های چشم و انجام جراحی های زیبایی چشم دارد. شما برای درمان پتوز چشم می توانید با شماره های درج شده در سایت تماس بگیرید و نوبت ویزیت خود را دریافت نمایید.
